بررسی دیدگاه جوامع ‌‌‌محلی پیرامون آثار احداث سد بهشت‌‌‌آباد بر وابستگی خانوارهای محلی به منابع‌‌‌طبیعی

احداث سدها جهت ذخیره‌‌‌سازی و انتقال آب بین‌‌‌حوزه‌‌‌‌ای یکی از راهکارهای مهم مدیریت چالش کمبود آب در دهه‌‌‌های اخیر مطرح شده‌‌‌ است، ولی این طرح‌‌‌ها به نوبه خود می‌‌‌‌تواند آثار مثبت و منفی متعددی بر جوامع محلی حوزه مبدا داشته باشد. هدف این مقاله، بررسی دیدگاه جوامع ‌‌‌محلی در مورد آثار بالقوه محیط‌‌‌زیست احداث سد و انتقال آب بین‌‌‌‌‌‌حوزه‌ای بر منابع و سرمایه‌‌‌‌های طبیعی این جوامع و آسیب‌‌‌پذیری وابستگی خانوار‌‌‌ها به این سرمایه‌‌‌‌ها است. پژوهش در حوزه آبخیز بهشت‌‌‌آباد واقع در استان چهارمحال‌‌‌ و ‌‌‌بختیاری انجام شد و جوامع ‌‌‌محلی روستایی و شهری حوزه که در صورت احداث سد بیشتر تحت تاثیر قرار می‌‌‌‌گیرند را مورد مطالعه قرار‌‌‌ داد. در این مطالعه پیمایشی، با استفاده از روش نمونه‌‌‌گیری چند مرحله‌‌‌ای 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب و داده‌‌‌ها با استفاده از پرسشنامه و تکنیک مصاحبه ساختار یافته گردآوری شدند. از دید جوامع محلی احداث سد موجب تخریب منابع‌‌‌طبیعی، کاهش سرمایه‌‌‌‌های طبیعی معیشت خانوار‌‌‌های محلی و افزایش آسیب‌‌‌پذیری معیشت آن‌‌‌‌ها می‌‌‌‌شود. این دیدگاه‌‌‌‌ها به طور معنی‌‌‌داری تحت تاثیر میزان وابستگی معیشت خانوار‌‌‌ها به منابع‌‌‌ طبیعی، داشتن شغل اصلی کشاورزی، میزان اراضی خانوار، تعداد دام و میزان سرمایه‌‌‌‌های ‌‌‌طبیعی موجود در منطقه بود. این نشان می‌‌‌‌دهد که از دید جوامع ‌‌‌محلی، در صورت احداث سد، منابع ‌‌‌طبیعی تخریب شده و خانوار‌‌‌های وابسته به منابع ‌‌‌طبیعی با آسیب‌‌‌‌‌‌پذیری بیشتری مواجه می‌‌‌شوند.